Een hond dat gromt

Grommen, hoewel het tussen honden onderling hoort tot een van de standaard communicatievormen is het vaak ongewenst en zeker vanuit de hond naar de mens gericht ongewenst en mogelijk zelfs gevaarlijk gedrag.

Waarom is grommen niet zonder risico?

Deze vraag is eenvoudig te beantwoorden. Grommen is een waarschuwing. Pas op of ik ga bijten. Afhankelijk van de omstandigheden is het dit waar we aan moeten denken als we geconfronteerd worden met een grommende hond. De context van grommen is dat wat ons de overige benodigde informatie geeft. Dit wil zeggen dat het moment en de plaats van grommen kunnen aangeven hoe ernstig de waarschuwing bedoeld is.

Een hond die in huis naar zijn eigenaar gromt heeft een hoge plaats in de huishouding verovert, deze hoge status zal onder de bewoners meestal voor veel spanning en onrust zorgen. Grommen is een waarschuwing en heeft meestal als bedoeling de opponent weg te jagen met als onderliggende mogelijkheid de aanval, indien wegjagen niet lukt. Bijten zowel als grommen is een onderdeel van de overlevingsstrategie van honden, afkomstig van de voorouder, de wolf.

Redenen om dit gedrag te laten zien zijn vaak verworvenheden als territorium, voedsel of een partner. Hoewel wolven misschien goede redenen hebben dergelijk gedrag te laten zien gaat deze vlieger eigenlijk voor onze hond niet meer op. Het is niet nodig zijn voedsel te verdedigen, er is meestal voldoende van aanwezig en wij eten het niet, sterker, wij distribueren het. De verdediging van een territorium ten opzichte van zijn eigenaren houd vaak in dat de hond een hoge positie verworven heeft en niet van plan is deze op te geven.

Ook een hond die gromt naar onbekenden vormt een risico. Het is gedrag dat hij mogelijk steeds meer zal laten zien, ongeacht de drijfveer en ongeacht of het gedrag is ontstaan uit angst of dominantie, het is gedrag wat groeit door ervaring en succes.

Een hond die eenmaal ontdekt heeft dat grommen ervoor kan zorgen dat hij met rust gelaten wordt zal dit gedrag steeds sneller en makkelijker inzetten. Dus grommen vanuit de hondenmand kan ervoor zorgen dat niemand meer in de buurt van de mand komt, rust verzekerd. Grommen op het moment dat je geborsteld word kan ervoor zorgen dat het borstelen stopt.

Grommen als wij willen dat ze hun plaats op de stoel, bank of bed opgeven kan ervoor zorgen dat ze toch mogen blijven liggen. Grommen als wij een speeltje of bot uit hun bek willen halen kan ervoor zorgen dat ze dit bezit mogen houden. Het kan dus nogal wat opleveren en indien een hond dit eenmaal ontdekt heeft kan het een goede reden zijn dit gedrag uit te breiden.

Basisgedragingen

Er zijn twee basisgedragingen waaruit dit gedrag kan ontstaan. Als eerste angst en als tweede dominantie. Bij angst zien we dat de hond zijn lippen achterwaarts wegtrekt, mogelijk zien we dan niet alleen de tanden, maar ook de kiezen. Misschien is om de ogen wat wit te zien. En de oren staan grotendeels naar achteren of bewegen zich wat heen en weer van voren naar achteren. Eigenlijk zou deze hond misschien liever vluchten, maar indien dat, wat hij als bedreiging ervaart niet verdwijnt zal hij zeker bijten, meestal snel en oppervlakkig.

Vergelijk het, als geheugensteuntje, met de mond van een schrikkend mens die een hoge gil slaakt, “iiiiiiiii” waarbij ook wij de mondhoeken naar achteren trekken. Bij de andere mogelijkheid, dominantie, zien we dat de lip aan de voorzijde omhoog getrokken wordt en de voorste tanden en hoektanden zichtbaar zijn. De neus is gerimpeld, de oren staan naar voren gericht. En bijten zal niet achterwege gelaten worden indien de dreiging of provocatie niet snel zal stoppen, hard, diep en herhaaldelijk. Vergelijk met de mond van een mens in een woede-uitbarsting, “potverdorie”, en ook wij duwen onze mondhoeken naar voren.

Hoe ontstaat het

Hoe ontstaat het gedrag en hoe loopt het uit de hand: allereerst kan het in de aanleg van de hond zitten. Een genetische kwestie. Zowel angst als agressie hebben erfelijke componenten en indien deze gedragingen als genetische basis al aanwezig zijn is de kans groter dat zij zich uiteindelijk uitten. Ook hier een grote verantwoording voor de fokker, niet te fokken met dieren die dergelijke eigenschappen dragen. Wat kan het gedrag triggeren.

Plotselinge en ongecontroleerde bewegingen kunnen enorm de aandacht van de hond trekken. Het is voor een hond die gevoelig is voor dergelijke prikkels moeilijk zijn jachtinstinct te negeren en dan zijn rennende kinderen, joggers en fietsers een mogelijke prooi. Hoewel het de meeste eigenaren ontgaat komt het soms voor dat een eigenaar van een hond die achter fietsers of joggers aangejaagd heeft dat het ze in het verleden wel eens was opgevallen dat hun hond had gegromd naar een fietser of jogger. Dat was eigenlijk het signaal waar ze alert op hadden moeten zijn. Kinderen, bekende en onbekende voor de hond, hebben soms de neiging tot plagen of in ernstige gevallen, pesten.

Kinderen zijn onberekenbaar, in erge gevallen schreeuwen ze tegen de hond, in andere gevallen proberen ze hun macht te laten zien door de hond te dwingen iets voor ze te doen, ze hangen en liggen zelfs soms languit op de hond. Kinderen zijn regelmatig druk en lawaaierig, ze kunnen de hond storen in zijn slaap en terwijl hij eet. Bovendien kunnen ze de hond pijn doen, vaak onbewust door op staarten te stappen of in neuzen te knijpen en in ogen te prikken. Allemaal mogelijke redenen om te waarschuwen.

Hormonen

Een loopse teef kan door hormoonschommelingen uit balans zijn. Wat humeurig en meer prikkelbaar dan we gewend zijn. Het is belangrijk hiermee met wat begrip om te gaan om het vertrouwen niet blijvend te beschadigen. Een reu die de aanwezigheid van een loopse teef in zijn omgeving heeft gesignaleerd kan ook wat meer kortaangebonden zijn. Veel mensen onderschatten het effect van de aanwezigheid van een loopse teef in de ruime omgeving van een reu.

Met name pijn kan er voor zorgen dat een hond waarschuwt uit zijn buurt te blijven of hem niet aan te raken. Dit geldt dan zowel voor mensen als honden in zijn omgeving. Pijn kan aanwezig zijn zonder dat wij dit in de gaten hebben. Honden zijn soms erg hard voor zichzelf waardoor wij pas laat in de gaten hebben dat er iets niet in de haak is. Zelfs botbreuken, hernia’s, nierstenen, heup en gewrichtsproblemen kunnen al enige tijd slepen voordat iets zich openbaart.

De hond kan dan door te grommen aangeven dat hij niet aangeraakt wil worden, aanraking veroorzaakt pijn en logischerwijze wil de hond dit vermijden. Een eenvoudig voorbeeld is een oorontsteking. Zowel het omdoen van de halsband als aaien en knuffelen kunnen pijn veroorzaken en daardoor kan de hond een waarschuwend grommen te gehore brengen.

Oogproblemen

Maar ook oogproblemen en slecht zien kunnen ervoor zorgen dat de hond onzeker word. Bijvoorbeeld doordat hij niet altijd alles op tijd signaleert doordat hij slecht ziet, wat een schrikreactie teweeg kan brengen. Een andere, onverwachte mogelijkheid is dat wij de hond hebben aangemoedigd het ongewenste gedrag te vertonen. Soms wordt gedacht dat het een goed idee is om een timide pup te stimuleren te grommen naar dat wat hem niet bevalt, zodat hij later wat meer zijn mannetje zal staan.

Wij stimuleren en belonen het gedrag, dat vaak uit angst vertoond wordt. De hond vind iets heel spannend of griezelig en gromt om het te laten ophouden of verdwijnen. Wij zijn dan bijna blij dat hij zo voor zichzelf opkomt en stimuleren het grommen, waarbij wij vergeten dat grommen de voorbode van bijten kan zijn en creëren zo een mogelijke angstbijter.

Het is ook mogelijk dat wij niet begrijpen wat de hond ons wil zeggen als er naar ons gegromd word. Zeker indien dit vanuit een lage houding gebeurt ziet de betreffende hond er mogelijk wat zielig en aandoenlijk uit wat bij ons de neiging oproept hem gerust te stellen en te aaien. Dit terwijl de hond mogelijk zegt dat hij liever heeft dat wij afstand bewaren. Regelmatig vinden door dit misverstand bijtincidenten plaats.

Ongewenst

Hoewel grommen in basis ongewenst is, blijft het toch belangrijk te signaleren dat het een waarschuwing is waardoor het ook een veiligheid inbouwt. Honden die een belangrijk signaal als grommen overslaan en direct, zonder waarschuwing tot de aanval overgaan zijn een veel groter gevaar! Jammer genoeg zijn wij meestal de oorzaak van dit overslaan.

Ofwel door onzorgvuldig fokken waardoor geselecteerd is op het vertonen van agressie, ofwel doordat we de hond hard gestraft hebben voor het grommen waardoor hij dit gedrag dan ook niet meer laat zien, maar tegelijkertijd ons ook niet meer de kans geeft tot reageren voor hij mogelijk tot de aanval overgaat. Het is essentieel grommen serieus te nemen en aan dit ongewenste gedrag iets te doen met professionele hulp. Het gaat niet vanzelf over, sterker, meestal zal het gedrag verergeren en zich als een olievlek uitbreiden.